IV 2017 Zajęcia muzyczne w przedszkolu

Renata Pietras - doradca metodyczny przedszkola

Zajęcia muzyczne w przedszkolu

  1. Planowanie zajęć
  • W jednym zajęciu powinny być wprowadzone, co najmniej trzy formy tego zajęcia.
  • Powinny się przewijać, co najmniej dwie piosenki, z tego najwyżej jedna nowa.
  • W każdym zajęciu dzieci powinny mieć okazję do śpiewania.
  • Zajęcia ruchowe należy przeplatać z zajęciami w pozycji siedzącej.
  • Dzieci nie powinny śpiewać podczas intensywnego ruchu oraz bezpośrednio po nim.
  • Podczas każdego zajęcia należy dać dzieciom okazję do swobodnego ruchu.
  • Nie powinno się narzucać dzieciom rygorystycznie ciągle jednakowych ustawień.
  • Stosować różne pomoce urozmaicające przebieg zajęcia.
  • Na każdym zajęciu nawet powtórzeniowym powinien pojawić się jakiś element nowy i atrakcyjny dla dzieci.
  • Czas przeznaczony na poszczególne zajęcia nie może być wypełniony tylko jedną formą. Różne formy zajęć, bez względu na wiek dziecka, powinny się przeplatać. Kolejność występujących w czasie zajęcia form nie powinna być ustalona w sposób automatyczny. Zajęcia muzyczne - umuzykalniające powinny w naturalny sposób wiązać się z życiem dziecka i jego zainteresowaniami.

PLANOWANIE ZAJĘCIA:

  • Ustalenie tematu zajęcia.
  • Wyszukanie piosenek odpowiednich do rozwinięcia ustalonego tematu.
  • Przeanalizowanie sposobu wykorzystania wybranych piosenek i określenie:
  • która będzie piosenką przeznaczona do słuchania,
  • która zostanie zaplanowana do nauki,
  • która nadaje się do zabawy inscenizowanej, rytmicznej lub tanecznej,
  • przy której piosence można zastosować grę na instrumentach perkusyjnych.
  1. Metodyka zajęć

Wychowanie muzyczne powinno opierać się na następujących formach aktywności dzieci:

  • Śpiew i mowa.
  • Ruch przy muzyce.
  • Gra na instrumentach, aktywne słuchanie muzyki.

Ważną zasadą w realizacji programu umuzykalnienia jest stopniowanie trudności.

ŚPIEW I ĆWICZENIA MOWY

Na prostym materiale śpiewanej piosenki dziecko jest w stanie zaobserwować: rytm, metrum, tempo, dynamikę, budowę – części i powtórzenia, nastrój – wszystko to, co w przyszłości będzie podstawą świadomej percepcji utworu muzycznego.

Teksty piosenek:

  • poszerzają wiadomości o świecie i otoczeniu,
  • wzbogacają doświadczenie,
  • rozwijają słownictwo dziecka,
  • kształtują uczucia.

Zespołowy śpiew:

  • dyscyplinuje,
  • wzmacnia więź z grupą,
  • uaktywnia dzieci nieśmiałe, zalęknione, zahamowane, które poprzez zespołowy śpiew nawiązują kontakt z rówieśnikami.

Śpiew wpływa pozytywnie na fizyczny rozwój dziecka:

  • wzmacnia aparat głosowy,
  • rozwija klatkę piersiową,
  • dotlenia organizm, wyzwalając naturalną potrzebę ekspresji
  • wpływa dodatnio na system nerwowy.

PRACA NAD GŁOSEM DZIECKA

Zasady higieny głosu dziecka:

  • prowadzić zajęcia w czystych, dobrze przewietrzonych pomieszczeniach,
  • zezwalać na śpiew tylko z umiarkowaną siłą głosu (szczególnie niebezpieczne jest nadwerężanie zbyt głośnym śpiewem),
  • utrzymywać śpiew w skali dostosowanej do możliwości dziecka,
  • unikać śpiewu na dworze przy wietrznej lub mroźnej pogodzie oraz podczas intensywnego ruchu,
  • unikać śpiewu przy długo trwającej jednakowej postawie ciała /dłuższe siedzenie, stanie/.

W pracy nad głosem dziecka należy wyróżnić trzy zasadnicze rodzaje ćwiczeń prowadzonych w przedszkolu w formie zabawy:

  • ćwiczenia prawidłowej postawy i oddechu,
  • ćwiczenia artykulacji i dykcji,
  • ćwiczenia intonacji.

Operując własnym głosem nauczycielka powinna wystrzegać się popełniania błędów wymowy gdyż podstawową metodą nauki jest naśladowanie dobrego wzoru!

RUCH PRZY MYZYCE

W działaniu nauczycielki z dzieckiem przedszkolnym zaznaczają się dwa podstawowe kierunki:

  • rozwijanie całkowicie swobodnej wypowiedzi ruchowej dziecka inspirowanej piosenką, bajką, opowiadaniem, nastrojowym akompaniamentem,
  • działanie prowadzące do podporządkowania ruchów rytmowi muzyki.

Zabawy ruchowe:

1. Zabawy ruchowe ze śpiewem:

  • zabawy ilustracyjne i inscenizowane – przedstawienie treści piosenki prostymi elementami ruchu z podziałem na role
  • zabawy rytmiczne – odtwarzanie rytmu śpiewanej piosenki za pomocą prostych elementów ruchu, podskoków, klaskania, tupania, skłonów
  • zabawy taneczne – stosowanie kroków tanecznych z jednoczesnym śpiewaniem.

2. Zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu:

  • zabawy z zakresu techniki ruchu – porządkowe, w przestrzeni, naprężające i rozluźniające, wzmacniające różne grupy mięśni
  • zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki
  • opowieści ruchowe
  • tańce

Zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki - zakładają reakcję ruchową dzieci na elementy muzyki występujące w akompaniamencie – reakcja na:

  • tempo i jego zmiany
  • czas wybrzmiewania dźwięków i trwanie pauz
  • wysokość dźwięków.

Reakcje dzieci powinny być natychmiastowe.

Opowieści ruchowe – to zabawy wysnute z treści piosenek bajek lub wierszy. Nauczycielka poprzedza zabawę krótkim opisem wydarzenia czy sytuacji wprowadzając przy tym określone role indywidualne lub zbiorowe. Dzieci przejmują role ilustrując je ruchem przy odpowiednim akompaniamencie.

Taniec – jest to forma ruchu atrakcyjna i lubiana przez dzieci, wymagająca wyrobienia takich dyspozycji jak pamięć, orientacja, wrażliwość słuchowa, uwaga, a także opanowania podstawowych kroków tanecznych. Program umuzykalnienia w przedszkolu przewiduje naukę łatwych tańców regionalnych, narodowych i z innych krajów.

GRA NA INSTRUMENTACH

Gra na instrumentach wpływa na koncentrację uwagi i zdyscyplinowanie, jest też doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych dziecka.

Ważne!

Naukę gry rozpoczynamy od:

  • grzechotki lub kołatki (ruch ręki przypomina klaskanie)
  • następne będą instrumenty perkusyjne uderzane palcami prawej dłoni (bębenek, tamburyn)
  • po nich instrumenty o stosunkowo dużej powierzchni uderzanej pałeczką (bębenek, pojedynczy talerz)
  • dalej trójkąt i talerze podwójne
  • wreszcie instrumenty wymagające umiejętności trafienia pałeczką w określone płytki a więc dzwonki.

W młodszych grupach rytm grany na instrumencie dzieci wykonują zawsze równocześnie z mową lub śpiewem.

Ćwiczenia słuchowe – przykłady:

  • określanie słuchowe kierunku dźwięku zagranego na jednym z dwóch bębenków umieszczonych w różnych kątach sali,
  • określenie odległości dźwięku (bliżej, dalej); dzieci odwrócone plecami, skupione w kącie sali,– dwoje dzieci ustawionych w różnej odległości od grupy na znak nauczycielki upuszczają kolejno na podłogę jednakowe woreczki, piłki, klocki itp.
  • podawanie liczby dźwięków wydobywanych na wybranym instrumencie lub uzyskanych w inny sposób (w starszych grupach do 10 dźwięków),
  • określenie gęstości dźwięków pochodzących z takich samych instrumentów o różnej liczbie (np. z 1 lub 2 trójkątów).

Utwory muzyczne przeznaczone wyłącznie do słuchania docierają do dzieci poprzez:

  • muzykę żywą – piosenki i miniatury instrumentalne w wykonaniu nauczycielki lub artystów na koncertach przedszkolnych,
  • muzykę mechaniczną (płyty, nagrania taśmowe, umuzykalniające audycje radiowe i telewizyjne).

W młodszych grupach należy wprowadzać wyłącznie muzykę żywą, umożliwiającą bezpośredni kontakt z wykonawcą i instrumentem.

  1. Przygotowanie zajęć.
  • Należy pamiętać aby zachować proporcje między ruchem przy muzyce a pozostałymi formami wychowania muzycznego. Ruch powinien występować kilkakrotnie na zmianę z fragmentami umożliwiającymi dziecku odprężenie i odpoczynek.
  • Ćwiczenia w zakresie kształcenia słuchu dzieci silnie koncentrują uwagę dzieci i są wyczerpujące, dlatego nie mogą trwać dłużej niż 2 – 3 minuty.
  • W grupie trzylatków śpiewa głównie nauczyciel. Nauczycielka śpiewa całą piosenkę,pomaga sobie odpowiednią mimiką, natężeniem i barwą głosu, często rekwizytem – zabawką. Po zaśpiewaniu następuje jej omówienie. Nową piosenkę powtarzamy i śpiewamy przez około 2-3 tygodnie.
  • Każde zajęcie powinno być tak zaplanowane, aby zawierało w zamierzonych proporcjach elementy ruchu, ćwiczenia słuchowe, piosenkę do słuchania i do śpiewania.
  • Na zajęciach powinny przeważać ćwiczenia i zabawy ruchowe, tuż za nimi jest słuchanie i śpiewanie piosenek, resztę czasu wypełniają ćwiczenia słuchowe i próby gry na prostych instrumentach perkusyjnych- grzechotki, kołatki itp.
  • Po kilkuminutowym słuchaniu piosenki powinna nastąpić zabawa ruchowa po niej dopiero można przeprowadzić ćwiczenia słuchowe lub głosowe wymagające koncentracji uwagi.
  • We wszystkich grupach wiekowych zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu:

3 latki10- 15minut

4 latki15- 20 minut

5 latki20 – 25 minut

6 latki25-30 minut

ZDOBYTE  WIADOMOŚCI  PRZEZ  DZIECI:

Po pierwszym roku systematycznie prowadzonych zajęć umuzykalniających dzieci powinny mieć na tyle wyrobiony słuch aby: 

  • odróżnić rejestry dźwięków wydobywanych na pianinie: niski – wysoki,
  • określić czy muzyka jest głośna czy cicha,
  • rozpoznawać akompaniament szybkii wolny,
  • poznawać i określać odgłosy wydawane przez przedmioty codziennego użytku,
  • odróżniać dźwięk dwóch lub trzech instrumentów perkusyjnych: bębenka, kołatki i dzwonków,
  • rozpoznawać melodię znanej piosenki zagranej na pianinie, dzwonkach, flecie lub nuconą bez słów,
  • reagować na kilka prostych sygnałów dźwiękowych,
  • przyswoić sobie w całości lub we fragmentach około 10 łatwych piosenek.

W zakresie ćwiczeń ruchowych połączonych z umiejętnością poruszania się w przestrzeni dzieci powinny umieć ustawić się: 

  • kole wiązanym i w kole bez podawania rąk,
  • rzędzie tworząc początkowo pociąg, później stając jedno za drugim,
  • parach i w małych kilkuosobowych kółeczkach.

Dzieci 4 letnie – w głównej mierze powtarza się i utrwala wiadomości, doskonali umiejętności ruchowe, uczy prawidłowego operowania głosem. Ćwiczenia słuchowe i emisyjne stanowią kontynuację ćwiczeń ubiegłorocznych, rozszerza się tylko ich zasób i skala rozpoznawanych odgłosów.