Witaminy i składniki mineralne, ze względu na odmienną budowę wchodzą w interakcje pomiędzy sobą, jak również z innymi składnikami powodując pogorszenie (antagonizm) lub polepszenie wchłaniania (synergizm) danej witaminy lub składnika mineralnego. Również czynniki zewnętrzne takie jak np. światło, powietrze, wysoka temperatura, promieniowanie mają wpływ na niszczenie witamin.
Poniższe zestawienie pokazuje interakcje pomiędzy różnymi czynnikami a witaminami.
| Witamina | Poprawia wchłanianie | Pogarsza wchłanianie |
|---|---|---|
| B1 | kompleks witamin B, witamina B2, witamina B3, witamina C, witamina E, mangan, magnez | alkohol, wysoka temperatura, środowisko zasadowe, promieniowanie jonizujące, nadczynność tarczycy, tanina, kofeina, soda do pieczenia, barbiturany, środki neutralizujące kwasy, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne |
| B2 | witamina B1, witamina B3, witamina B6, witamina C, fosfor, błonnik, selen | światło, środowisko zasadowe, estrogen, alkohol, tłuszcz, środki antykoncepcyjne, dwutlenek siarki, wysoka temperatura |
| B3 (PP, Niacyna) | kompleks witamin B, witamina B1, witamina B2, witamina B5, witamina C, fosfor, chrom | sulfonamidy, alkohol, tabletki nasenne, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne, kawa, herbata, azotan sodu |
| B5 (Kwas pantotenowy) | kompleks witamin B, witamina B6, witamina B12, witamina C, siarka, witamina H, kwas foliowy | wysoka temperatura, alkohol, środowisko zasadowe i kwaśne, kawa, herbata, sulfonamidy, tabletki nasenne, estrogen, siarczan żelaza, bromek metylowy |
| B6 | witamina B1, witamina B2, witamina B5, witamina H, witamina C, magnez, cynk | wysoka temperatura, światło, środowisko zasadowe, długie przechowywanie, alkohol, estrogen, nikotyna, nadmiar białka, penicyliany, kortyzon, prednison |
| B9 (Kwas foliowy) | kompleks witamin B, witamina B6, witamina B12, witamina H, witamina C | światło, wysoka temperatura, środki antykoncepcyjne |
| B12 | witamina A, witamina B1, witamina B6, kwas foliowy, witamina C, witamina H, potas, wapń, sorbitol | środowisko zasadowe, światło, alkohol, estrogen, tabletki nasenne, neomycyna, kodeina, aspiryna, antybiotyki, leki przeciwdepresyjne |
| H (Biotyna) | kompleks witamin B, magnez, mangan | środowisko zasadowe, sulfonamidy, antybiotyki, surowe białko jaj (awidyna) |
| C | witamina A, witamina B2, witamina B6, witamina E, bioflawonoidy, wapń, magnez, cynk, potas | długie przechowywanie, światło, nikotyna, wysoka temperatura, środowisko zasadowe, powietrze, żeń-szeń, tlenek węgla(czad), aspiryna, siarczan żelaza, barbiturany, adrenalina, estrogen, sulfonamidy, diuretyki, antykoagulanty, środki przeciwdepresyjne, siarczan sodu, kortyzon, stres |
| A | kompleks witamin B, witamina C, witamina D, witamina E, wapń, fosfor, cynk, tłuszcz | światło, wysoka temperatura, powietrze, siarczan żelaza, dikumarol, środki przeczyszczające, sterydy, PCB (polichlorowane difenyle), benzoesan sodu, azotyny, aflatoksyny, DDT, biegunki, dysfunkcje żółci i trzustki, niedobory witaminy D, kofeina, nikotyna, alkohol |
| D | witamina A, witamina C, witamina E, wapń, fosfor, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, światło słoneczne, tłuszcz | alkohol, środki przeczyszczające, kortykosterydy |
| E | witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcz | światło, powietrze, siarczan żelaza, mrożenie, środki przeczyszczające, estrogen, hormony tarczycy, środki antykoncepcyjne |
| K | witamina H, tłuszcz | alkohol, środowisko zasadowe, światło, promieniowanie jonizujące, antykoagulanty, mrożenie, aspiryna, antybiotyki, neomycyna |
Poniższe zestawienie pokazuje interakcje pomiędzy różnymi czynnikami a składnikami mineralnymi.
| Składnik mineralny | Poprawia wchłanianie | Pogarsza wchłanianie |
|---|---|---|
| Wapń | witamina C, witamina D, bor, magnez (proporcja 3:2), fosfor (proporcja 2:1), mangan, laktoza, wysiłek fizyczny | kwas szczawiowy, kwas fitynowy, nadmiar tłuszczu, nadmiar białka, nadmiar soli, alkoholu, kofeina, brak aktywności fizycznej |
| Magnez | witamina B1, witamina B6, witamina C, witamina D, bor, wapń, fosfor, białko | diuretyki, alkohol, streptomycyna, glikozydy nasercowe, kwas fitynowy, kwas szczawiowy, błonnik, zwiększenie spożycia wapnia i fosforu |
| Fosfor | witamina A, witamina D, bor, wapń, żelazo, mangan, białko, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe | aluminium, nadmiar żelaza i magnezu, kofeina |
| Potas | witamina B6, magnez | nadmiar sodu, kortyzon, aldosteron, alkohol, kofeina, cukier, diuretyki, aspiryna, penicylina, gentamycyna, środki przeczyszczające zawierające fenyloftaleinę, stres |
| Sód | witamina D, chrom | nadmierne pocenie, obniżone spożycie chromu i potasu, nadmiar potasu i chlorków |
| Żelazo | witamina B6, witamina B12, witamina C, B9 -> kwas foliowy, kobalt, miedź, mangan, żywność pochodzenia zwierzęcego (czynnik mięsny) | kofeina, fosfoproteiny w jajku, kwas fitynowy, kwas szczawiowy, taniny, fosforany, błonnik, wapń, polifenole, neomycyna, nadmiar cynku |
| Cynk | witamina A, witamina C, witamina E, witamina B6, białko, magnez, potas, mangan | kwas fitynowy, kwas szczawiowy, błonnik, alkohol, antybiotyki (zwłaszcza tetracyklina), żelazo, miedź, nadmiar wapnia |
| Miedź | kobalt, żelazo | nadmiar witaminy C, cynk |
| Mangan | cynk, witamina E, witamina B1, witamina C, witamina K | antybiotyki, alkohol |
| Molibden | białko, węglowodany, tłuszcz | nadmiar miedzi, siarczany |
| Chrom | witamina B3, aminokwasy (glicyna, cysteina, kwas glutaminowy), wysiłek fizyczny, witamina C | nadmiar rafinowanego cukru i mąki, pestycydy, metale ciężkie |
| Selen | witamina E, witamina A, witamina C |
Informacje przedstawione w tabelach można wykorzystać, jako materiał źródłowy do samodzielnej pracy ucznia podczas lekcji biologii w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej.
Materiał został opracowany w oparciu o artykuły znajdujące się na stronie internetowej odżywianie.info.pl
