Rola nauczyciela współorganizującego kształcenie - przykład ewaluacji wewnętrznej

 

Jaka jest rola i zadania nauczyciela współorganizującego kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Pewnie jest tyle odpowiedzi, ilu nauczycieli. Jest to zagadnienie zdefiniowane w prawie oświatowym, ale też bardzo różnie interpretowane. W Zespole Szkół Publicznych w Polanowie przeprowadzono ewaluację wewnętrzną na ten temat i zapraszam Państwa do zapoznania się z bardzo ciekawym raportem.

Funkcjonowanie nauczycieli współorganizujących kształcenie w szkołachi placówkach ogólnodostępnych reguluje Rozporządzenie  Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (t.j. Dz. U. 2020r. poz.1309)

2. W przedszkolach ogólnodostępnych, innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, zatrudnia się dodatkowo:

1) nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych lub specjalistów lub

3) pomoc nauczyciela

– z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

W rozporządzeniu są wymienione również zadania nauczyciela współorganizującego:

7. Nauczyciele, o których mowa w ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1:

1) prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych realizują zintegrowane działania i zajęcia określone w programie;

2) prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

3) uczestniczą, w miarę potrzeb, w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli, specjalistów i wychowawców grup wychowawczych;

4) udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom, specjalistom i wychowawcom grup wychowawczych realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

5) prowadzą zajęcia, o których mowa w § 5 pkt 4.

Schematycznie zadania nauczyciela współorganizującego można przedstawić tak:

 

Zadania  nauczycieli współorganizujących są konkretne i różnorodne. Najczęściej jednak ograniczają się oni do uczestniczenia w zajęciach prowadzonych przez innego nauczyciela i prowadzenia zajęć specjalistycznych.

W ramach wspólnie prowadzonych zajęć mogą to być następujące działania:

•         planują pracę: zapoznają się z orzeczeniem, diagnozują umiejętności, określają możliwości, potrzeby ucznia

•         zapoznają się z planem dydaktycznym nauczyciela prowadzącego, z podręcznikiem, testami, sprawdzianami

•         przygotowują  wspólnie dostosowania dla ucznia, proponują zintegrowane działania

•         przygotowują karty pracy, testy, zadania domowe, sprawdziany, ćwiczenia

•         oceniają  w bieżącej pracy i uczestniczą w ocenie sumującej, oceniają zachowanie

•         prowadzą lekcje, fragmenty lekcji, przygotowują konkursy, imprezy,

W publikacji Szkoła dla wszystkich. Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej  pod redakcją pod redakcją Jadwigi Boguckiej i Danuty Al-Khamisy  (CMPP, Warszawa 2009) autorki proponują następujące działania, które może wykonywać nauczyciel współorganizujący:

•         czuwa nad integracją zespołu klasowego i włączaniem ucznia niepełnosprawnego w życie społeczności szkolnej;

•         dokonuje diagnozy pedagogicznej, oceniając możliwości i predyspozycje ucznia;

•         na podstawie orzeczeń tworzy indywidualne kierunkowe i elastyczne programy edukacyjne dostosowane do potrzeb i możliwości ucznia uwzględniając w nich
          wielokierunkową pomoc oferowaną przez szkołę

•         prowadzi zajęcia terapeutyczne;

•         na każdej lekcji ściśle współpracuje z nauczycielem kształcenia zintegrowanego lub nauczycielami przedmiotu uczącymi w danej w klasie. Wcześniej wspólnie  
          ustalane są cele i zakres pomocy uczniowi, aby mógł on na każdej lekcji efektywnie wspomagać ich pracę;

•         pełni rolę dyskretnego doradcy w taki sposób, aby nie zaburzać toku lekcji i wspierać pracę ucznia;

•         przygotowuje (pomaga w przygotowaniu) dodatkowe karty pracy, sprawdziany, które mają zróżnicowany poziom trudności dostosowany do możliwości dziecka;

•         zachęca ucznia do pracy, do aktywnego udziału w zajęciach, zapobiega jego bierności.

 

Warto podkreślić, że zadania nauczycielom współorganizującym kształcenie dzieci niepełnosprawnych wyznacza dyrektor:

8. Dyrektor przedszkola lub szkoły, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną– osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego, uwzględniając indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wyznacza zajęcia edukacyjne oraz zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, realizowane wspólnie z innymi nauczycielami przez nauczycieli, o których mowa w ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1, lub w których ci nauczyciele uczestniczą.

 

        Rola nauczyciela współorganizującego była problemem badawczym ewaluacji wewnętrznej prowadzonej w roku szkolnym 2019/2020 w Zespole Szkół w Polanowie.  Z raportu ewaluacyjnego wynika konieczność doprecyzowania zasad współpracy między nauczycielem prowadzącym
i współorganizującym oraz oddania w jego ręce inicjatywy w zakresie wspierania ucznia ze specjalnymi potrzebami. Poniżej, dzięki uprzejmości Pani dyrektor Zespołu Szkół Publicznych w Polanowie Aleksandry Kalinowskiej i zespołu ds. ewaluacji prezentuję Państwu raport z badania oraz narzędzia ewaluacyjne. Moim zdaniem jest to również przykład ewaluacji wewnętrznej, która wynika z potrzeb szkoły, a rezultaty mogą być wykorzystane do doskonalenia jej jakości. Zapraszam do lektury!

Anna Kiełb (CEN Koszalin)

RAPORT EWALUACYJNY - Rola i znaczenie pracy nauczyciela współorganizującego kształcenie (Zespół Szkół Publicznych w Polanowie)

NARZĘDZIA