Wielki Głód na Ukrainie (1932-33).
Pochłonął około 10 milionów istnień. Ludzie umierali głownie na Ukrainie, ale także na Kubaniu, w Mołdawii i Kazachstanie.
Na Ukrainie w obłastiach: Luhańskiej, Charkowskiej, Kijowskiej, Czerkaskiej, Połtawskiej, Zaporożskiej, Kropiwnickiej i Dniepropietrowskiej.
W latach 1921-1947 -wskutek trzech klęsk głodu:1921-1923 ,1932-1933, 1946-1947 -Wielki
Głód na Ukrainie kwalifikowany był jako zbrodnia ludobójstwa narodu. Był głodem sztucznym. Wywołany był przymusową kolektywizacją .W ciągu 5-ciu dni wywieziono wszystkie zapasy zbożowe/tych przeznaczonych na siew i tych przeznaczonych na wyżywienie.Lokalni działacze szukali ukrytego zboża.Nastąpiła fala migracji głodowych,na które władze odpowiedziały wprowadzeniem paszportów i zakazem podróży koleją. Wg ukaińskiej gazety DEŃ z lutego 2017r. na Ukrainie zmarło 21 tysięcy Polaków. O ich losach i losach ich sąsiadów mówi pamiętnik Polki z sowieckiego Podola-Zofii Pawłowskej.
Dekret o pieciu kłosach.
Dla tych,którzy zostawali na wsi ,jedynym miejscem , gdzie można było coś znależć do jedzenia było pole kołchozowe.Jednak zerwanie tam choćby kłosa było przestępstwem przeciwko ZSRR. Na rozkaz Stalina opracowano i opublikowano /o7.08.1932r./ dekret ,który był potocznie nazywany prawem pięciu kłosów,gdyż za zerwanie takiej liczby groziła karamierci lub 10 lat łagru. Skazani nie mogli liczyć na amnestię.
Torgsiny-sklepy ,gdzie można było kupić żywność za walutę, złoto, srebro lub inne kosztowności. Był to doskonały interes. Dwa torgsiny w Charkowie od stycznia do lutego 1932r.przyjęły od ludzi 374kg złota o wartości 294 tysiące rubli . W 1933r. liczba torgsinów zwiększyła się do263. Paszporty: Władze ZSRR przed masowym opuszczeniem wsi przez chłopów w grudniu 1932 r. wprowadziły paszporty wewnętrzne/dokumenty tożsamości/, które były przechowywane przez administrację kołchozową do 1974r. Zaczęły pojawiać sięakty kanibalizmu
Współczesne postrzeganie Wielkiego Głodu za ludobójstwo uznają Wielki Głód na Ukrainie rządy lub parlamenty 26 państw w tym :
-Polska (uchwała Senatu RP z 16.03.2006ri Sejmu RP 06.12.2006r).
-Ukraina-28.11.2006r.
-Argentyna
-Australia-30.10.2003r.
-Azerbejdżan
-Kanada-28.05.2008r.
-Hiszpania-30.05.2007r.
-Mołdawia
-Gruzja-20.12.2005r.
-Estonia
-Węgry-24.11.2003r.
-Litwa-24.11.2005r.
-Meksyk-19.02.2008r.
-Paragwaj-25.10.2007r.
-Łotwa-13.03.2008r.
-Czechy -30.11.2007r-
-Kolumbia-21.12.2007r.
-Stany Zjednoczone
-Watykan
10.11.2003r. 5 krajów świata ,w tym Rosja oraz USA wydały deklarację w związku z 70 rocznicą Wielkiego Głodu, w której oddano cześć ofiarom innych narodów Związku Radzieckiego tego okresu.
-28.11.2006r. Rada Najwyższa Ukrainy na wniosek prezydenta Wiktora Juszczenki przyjęła ustawę uznającą Wielki Głód za zbrodnię ludobójstwa. Ustawy nie poparli komuniści i parlamentarzyści z prorosyjskiej Partii Regionów.
23.10.2008r. Parlament Europejski przyjął rezolucję stwierdzającą: Wielki Głód sztucznie wywołany na Ukrainie w latach 1932-33 jest wstrząsającą zbrodnią przeciwko ludności Ukrainy i przeciwko ludzkości.
03.10.2008r. Senat USA uznał, że Józef Stalin i jego otoczenie dokonali ludobójstwa na Ukraińcach w latach 1932-33.
Rząd ukraiński po uzyskaniu niepodległości w 1991r. rozpoczął edukację młodzieży. Jest to odkrywanie historii po nowemu.
Od 1998roku Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu /od 2004r.Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych/ jest świętem państwowym Ukrainy obchodzonym corocznie w czwartą sobotę listopada. Zostało ono ustanowione dekretem prezydenta Leonida Kuczmy.
Wielki Głód w literaturze: tragedii Hołodomoru poświęcone są powieści:-
-Ułasa Samczuka -" Maria "-ukr." Marija.-
Wasilija Grossmana- "Wszystko płynie.....Wsio teczot”-z 1961r.-
-Anne Applebaum-"Czerwony Głód"-z 2018r.,
