Małgorzata Pietruk
doradca metodyczny wychowania przedszkolnego
malgorzatapietruk@cen.edu.pl
ZADANIA EDUKACYJNE DLA DZIECI
Percepcja wzrokowa oraz percepcja słuchowa uczestniczą w bardzo wielu działaniach człowieka. Odpowiedni poziom rozwoju percepcji wzrokowej oraz percepcji słuchowej umożliwią dziecku odpowiednie przygotowanie podjęcia obowiązków przedszkolaka i ucznia. Oto kilka przykładów w jaki sposób można rozwijać u dzieci percepcję wzrokową i słuchową.
ĆWICZENIA I ZABAWY ROZWIJAJĄCE PERCEPCJĘ WZROKOWĄ
Ćwiczenia rozwijające koordynację wzrokowo-ruchową.
• naklejanie kawałków papieru i innych materiałów na dużym arkuszu papieru;
• przypinanie do tekturowej kartki zestawu klamerek do bielizny;
• przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach;
• wycinanie paseczków, dróżek, trawy z papieru;
• wycinanie prostych kształtów;
• wodzenie palcem po wzorach w zeszycie z ćwiczeniami;
• wodzenie palcem po powierzchni brył geometrycznych i innych przedmiotów;
• obrysowywanie ołówkiem konturu prostych kształtów;
• przesuwanie po wzorach małych klocków jako samochody poruszające się po drodze, którą dziecko zaznaczy następnie ołówkiem;
• nawlekanie koralików;
• budowanie wieży z drewnianych klocków;
• zapinanie i odpinanie guzików, zamków błyskawicznych;
• przelewanie płynów z naczynia do naczynia;
• chodzenie po linie położonej na podłodze;
Ćwiczenia usprawniające spostrzeganie tła i figury.
• wskazywanie przedmiotów należących do tej samej kategorii np. przedmiotów okrągłych, drewnianych, niebieskich;
• wskazywanie przedmiotów znanych dziecku – zabawki, przedmioty codziennego użytku;
• zabawa „Czarodziejski worek”- dziecko ogląda przedmiot na obrazku i szuka w worku takiego samego przedmiotu;
• wybranie z pojemnika kredek o określonym kolorze;
• grupowanie talerzyków, sztućców zgodnie z ich wielkością i kształtem;
• zabawa w „Detektywa”- dziecko otrzymuje zadanie, które polega na znalezieniu np. dużego klocka wśród małych klocków, czerwonej kulki wśród kulek zielonych itd.;
• grupowanie przedmiotów ze względu na ich przeznaczenie np. zabawki do piaskownicy, klocki do budowania;
• grupowaniem z uzasadnieniem „dlaczego to tutaj nie pasuje”;
• zabawa „Porządki w krainie zabawek”- dziecko układa na półkach przedmioty zgodnie z podanym wzorem;
Ćwiczenia rozwijające stałość spostrzegania.
• wskazywanie przedmiotów różniących się rozmiarami np. pokazujemy dziecku dwa klocki różne pod względem wielkości i prosimy o wskazanie większego(następnie pokazujemy dziecku dalsze pary przedmiotów ale różnice wielkości są coraz mniejsze);
• sortowanie przedmiotów ze względu na ich wielkość np. dziecko dostaje trzy przedmioty, jego zadaniem jest wskazanie, który przedmiot jest duży, który mały, a który pośredni;
• znajdowanie przedmiotów o takim samym kształcie np. pokazujemy dziecku prostokąt, a ono powinno wskazać piórnik, książkę, blat stołu;
• sortowanie przedmiotów ze względu na ich kształt – rozpoznawanie na rysunkach przedmiotów kwadratowych, okrągłych, trójkątnych;
• rozpoznawanie obrazków – na półce rozkładamy klocki o różnych kształtach, nad każdym z nich umieszczamy rysunek tego klocka, zadaniem dziecka jest ułożenie danego klocka pod właściwym rysunkiem;
• znajdowanie na półce klocka odpowiadającego podanemu rysunkowi;
Ćwiczenia usprawniające spostrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni.
• układanie klocków według określonych zasad np. z przodu duże, z tyłu małe;
• układanie figur np. na kartonie czerwone, w pudełku niebieskie;
• odwzorowywanie prostych układów w wyznaczonej przestrzeni;
• nakładanie, układanie przedmiotów według określonej zasady;
• segregowanie według określonych zasad;
• określanie miejsca położenia przedmiotu w przestrzeni z wykorzystaniem określeń: na, pod, za, między, nad, wyżej, niżej;
• zabawy tupu „Ciepło – zimno”, „Ukryty przedmiot”;
• wykonywanie poleceń według instrukcji słownej np. połóż lalkę na półce;
• wyodrębnienie i nazywanie przedmiotów będących na półce z zabawkami np. co stoi z przodu?, co stoi z tyłu?;
• wyodrębnianie przedmiotów według cech jakościowych np. jaki klocek leży obok lalki?.
ĆWICZENIA I ZABAWY ROZWIJAJĄCE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ
Zabawa: „Co słyszą moje uszy?”
Porównywanie wrażeń słuchowych z zasłoniętymi i odsłoniętymi uszami. Porozmawiaj z dzieckiem o znaczeniu słuchu. Zastanówcie się razem, dlaczego uszy są ważne, co im zawdzięczamy.
Zabawa „Rozpoznaj dźwięk”
Zabawy z przedmiotami codziennego użytku wydającymi dźwięki np. klucze, monety, sztućce, gazeta, czajnik, pudełko z kaszą, butelka z wodą, itp. Mama, tata prezentuje dźwięki przedmiotów i po prezentacji można rozpocząć zabawę w rozpoznawanie. Dziecko nie może widzieć podczas odgadywania przedmiotów.
Zagadki z instrumentami – cymbałki, bębenek, grzechotka, itp. Dziecko odwraca się i słucha dźwięku instrumentu. Odgaduje i sprawdza. Jeśli nie pamięta nazwy może wskazać gestem instrument.
Różnicowanie dźwięków
Możemy wykorzystać w tej zabawie przedmioty np. pokrywkę od garnka, blachę do pieczenia ciasta, drewniany tłuczek, (…) lub instrumenty np. cymbałki, ksylofon, pianino, gitarę, skrzypce, (…). Dziecko odgaduje prezentowany dźwięk. Jaki dźwięk słyszysz?
Czy to był dźwięk głośny – czy dźwięk cichy?
Czy było dużo dźwięków – czy mało dźwięków?
Czy słyszysz dźwięk długi – czy dźwięk krótki?
Czy to był dźwięk wysoki („cienki”) – czy dźwięk niski („gruby”)?
Przed rozpoczęciem zabawy prezentujemy w/w dźwięki i wyjaśniamy pojęcia: głośny – cichy, długi – krótki
Odtwarzanie rytmów granych na bębenku
głośny, cichy, cichy - głośny, cichy, cichy, (…),
cichy, głośny, głośny - cichy, głośny, głośny, (…),
cichy, cichy, głośny, głośny - cichy, cichy, głośny, głośny, (…).
Lokalizacja dźwięku
zabawa: „Szukamy dźwięku” – dziecko szuka ukrytego przedmiotu, który wydaje dźwięk (np. budzik, telefon).
Identyfikacja dźwięku
zabawa: „Rozpoznajemy odgłosy” – z klatki schodowej, podwórka, drugiego pokoju, np. słyszę jadący samochód, gra telewizor, w kuchni włączony jest czajnik, w łazience szumi woda, itp.
Uważne słuchanie
zabawa: „Ile dźwięków słyszysz?”. Policz uderzenia w bębenek, stuknięcia o blat stołu. Dziecko zamyka oczy i liczy dźwięki wystukiwane przez mamę, tatę.
rozpoznawanie znanych piosenek, znanych melodii. Włączamy znaną melodię lub nucimy. Dziecko odgaduje tytuł lub słowa piosenki.
Rozpoznajemy głos ludzkiej mowy
zabawa: dziecko z zamkniętymi oczami odgaduje, czyj głos słyszy:
„Kto mnie woła?” - dziecko nie widzi osób, które je wołają. Można utrudnić zgadywanie i zmieniać barwę i natężenie głosu, np. tata woła córeczkę „cienkim” głosem, itp.
„Rozpoznawanie głosów: kobiety, mężczyzny, dziecka” - dziecko zamyka oczy i słucha nagranych głosów. Czy to był głos pani, pana, czy dziecka?
Zabawy
1. „Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z drugiego pomieszczenia, sąsiedztwa, ulicy.
2. „Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, papier, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze (np. piłki, kasztana, kamienia), rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
3. Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
4. Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody (z wysokości,
z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.
5. Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności (cicho – głośno).
6. Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
7. Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
8. Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora, samolotu itp.
9. Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.
