Propozycja lekcji dla klasy 8

Rok 2022 został ogłoszony Rokiem Polskiego Romantyzmu.

Najważniejsze założenia tej epoki – czyli romantyzmu – to:

• Artysta pojmowany jako wieszcz, przewodnik narodu i ludzkości.
• Ludowość – fascynacja ludem, jego folklorem, życiem w zgodzie z naturą, zainteresowanie romantyków ludowymi wierzeniami.
• Orientalizm – zafascynowanie kulturą Wschodu.
• Fantastyka – zainteresowanie nadprzyrodzonymi istotami, zjawiskami (duchy, upiory, duszki leśne).

Przedstawiam Państwu propozycję lekcji, która nawiązuje do epoki.

 

Scenariusz lekcji języka polskiego w szkole podstawowej

2 jednostki lekcyjne

Klasa 8

Temat: Tęsknota…

Cele kształcenia:

1. Przybliżenie wybranych faktów z twórczości Juliusza Słowackiego;
2. wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury;
3. znajomość wybranych utworów z literatury polskiej epoki romantyzmu;
4. rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych;
5. rozwijanie szacunku dla wiedzy, wzmacnianie pasji poznawania świata
   i zachęcanie do praktycznego zastosowania zdobytych wiadomości;
6. rozwijanie umiejętności współpracy w grupie.

Treści nauczania zawarte w podstawie programowej

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) (…) wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji;

(…)

8) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich;

9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji;

10) wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o historii                         i kulturze; 11) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historycznoliteracki, kulturowy, filozoficzny, społeczny;

(…)

12) określa tematykę oraz problematykę utworu;

(…)

20) wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohatera.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

(…)

6) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów kultury;

7) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych.

III. Tworzenie wypowiedzi.

(…)

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

(…)

8) rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Metody pracy: praca w parach, indywidualna, dyskusja

Środki dydaktyczne: karty Dixit, tablica multimedialna, komputer z dostępem do internetu, głośniki

Przewidywany czas zajęć: 2 x 45 min.

Proponowany przebieg zajęć:

Część 1: część wprowadzająca

Nauczyciel wita się z klasą i  przedstawia cel lekcji oraz kryteria sukcesu w języku zrozumiałym dla ucznia. Zapisuje temat na tablicy, a następnie prosi uczniów                      o zapisanie go w zeszytach. Przykład:

Temat: Tęsknota…

Cel:

       - poznanie życia i twórczości Juliusza Słowackiego

       -poetycka wędrówka i tęsknota w utworach romantycznego poety Juliusza Słowackiego

Kryteria sukcesu:

• poznam różne interpretacje dzieła wieszcza
• będę umiał/umiała zinterpretować utwór Juliusza Słowackiego „Hymn” przy pomocy różnych środków
• Scharakteryzuję cechy romantycznego przeżywania świata (motyw wędrówki)

Część 2:

1. Prowadzący zadaje pytania uczniom tworząc mapę myśli dotyczącą skojarzeń ze słowem smutek:

                  przygnębienie                                                               załamanie  

                      tęsknota                                                                         ból

                                                               smutek

                                       rozpacz                                cierpienie

1. Po zapisaniu na tablicy skojarzeń zadajemy uczniom pytanie: Do czego jest potrzebny smutek? Uczniowie wypowiadają się swobodnie.
2. Następnie wysłuchanie piosenki (fragment) w wykonaniu Czesława Niemena „Wspomnienie” i rozmowa na temat tekstu:

„Wspomnienie”

Słowa: Julian Tuwim; muzyka: Marek Sart; śpiew: Czesław Niemen

Mimozami jesień się zaczyna
Złotawa krucha i miła
To Ty to Ty jesteś ta dziewczyna
Która do mnie na ulicę wychodziła

Od Twoich listów pachniało w sieni
Gdym wracał zdyszany ze szkoły
A po ulicach w lekkiej jesieni
Fruwały za mną jasne anioły

Mimozami zwiędłość przypomina
Nieśmiertelnik żółty październik
To Ty to Ty moja jedyna
Przychodziłaś wieczorem do cukierni

Z przemodlenia z przeomdlenia senny
W parku płakałem szeptanymi słowy
Młodzik z chmurek prześwitywał jesienny
Od mimozy złotej majowy

Ach czułymi przemiłymi snami
Zasypiałem z nim gasnącym o poranku
W snach dawnymi bawiąc się wiosnami
Jak tą złotą jak tą wonną wiązanką

Źródło: LyricFind

https://www.youtube.com/watch?v=7mVggh9IMyQ [dostęp: 02.11.2022 r.]

1. O jakich mimozach śpiewa Niemen? Próba odpowiedzi na pytanie: Czy tylko wspomnienia są wehikułem czasu? Wrażenia zmysłowe, dyskusja, argumentacja – wypowiedzi uczniów.
2. Wysłuchanie utworu  Juliusza Słowackiego „Hymn” w wykonaniu polskiej artystki Sanah.

Słowa: Juliusz Słowacki; muzyka i śpiew: Sanah

https://www.youtube.com/watch?v=WxtseR03lzY [dostęp: 02.11.2022 r.]

1. Rozmowa dotycząca wykonania i interpretacji utworu „Hymn” przez piosenkarkę. Dostrzeżenie jakich środków muzycznych używa wokalistka – wokal głośny, ścieżka akompaniamentu ściszona – tylko pianino – minimum środków, jak w tekście.
2. Jak uczniowie odbierają pomysł interpretacji muzycznej z treścią utworu /swobodne wypowiedzi uczniów/.
3. Rozmowa dotycząca wędrówki i smutku – różne rodzaje tęsknoty, rozpacz, melancholia.
4. Próba odpowiedzi na pytanie: Za czym tęsknicie, co zostawiacie za sobą, a co jest dookoła nas, co widzimy.

Nawiązanie do Grand Tour – podróży życia, przeżywania jej w epoce romantyzmu (nie głowa/rozum, ale emocje).

Grand Tour – typ podróży w jaką wyruszali młodzi arystokraci i intelektualiści europejscy, w celu dokształcenia się, zdobycia wiedzy o świecie i kulturze, poszerzenia swych horyzontów myślowych a także wyrobienia u siebie gustu artystycznego i nabrania dobrych manier. Zwyczaj ten pochodzący z Anglii był szczególnie popularny w drugiej połowie XVII wieku i w ciągu całego wieku XVIII,             a także nieco potem aż po lata kolejnictwa i masowego transportu (około 1830). Tzw. Gap year jest czasem uważany za kontynuację Grand Tour. Niemcy często używają określenia „Kavalierstour”.

(https://pl.wikipedia.org/wiki/Grand_Tour) [dostęp: 02.11.2022 r.]

1. Przedstawienie wędrówki Juliusza Słowackiego po różnych krajach, której odbiciem są dzieła: „Kordian”, „Anhelli”, „Ojciec zadżumionych”, „Hymn o zachodzie słońca”.
2. Praca w parach – dobranie do wybranej strofy „Hymnu” karty Dixit  i wytłumaczenie z czym się kojarzy i dlaczego została wybrana/krótka wypowiedź pisemna/. Po zakończeniu zadania chętni uczniowie czytają swoje wypowiedzi.

Część 3:

Podsumowanie lekcji. Na koniec prezentujący powraca do celów i kryteriów sukcesu, by sprawdzić, czy zostały osiągnięte.

Ewaluacja:

Przedstawienie w formie plastycznej wyobrażenia tęsknoty, smutku (praca dla chętnych uczniów do domu).

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z epoką polskiego romantyzmu, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

 

Katarzyna Jacewicz - doradca metodyczny języka polskiego (szkoły podstawowe)

CEN Koszalin

07.12.2022 r.