Katja Hanke
Z początku to głównie niemieckie firmy posiadające oddziały za granicą pytały o nowy rodzaj egzaminów z języka niemieckiego, który skupiałby się na kompetencjach językowych w kontekście zawodowym. W ten sposób firmy chciały zapewnić, że podczas pobytu w Niemczech ich pracownicy znający język niemiecki będą w stanie nie tylko poradzić sobie językowo w życiu codziennym, ale przede wszystkim w pracy w przedsiębiorstwie. W związku z napływem setek tysięcy migrantów i uchodźców od 2015 roku zapotrzebowanie na tego typu egzaminy z języka niemieckiego jest obecnie jeszcze większe w Niemczech niż za granicą. Firmy mają nadzieję, że migranci i uchodźcy zapełnią wiele nieobsadzonych miejsc pracy i praktyk. Te osoby muszą jednak nie tylko posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe, ale również wykazać się znajomością języka niemieckiego wystarczającą do wykonywania pożądanego zawodu.
EGZAMINY SPECJALISTYCZNE I UKIERUNKOWANE ZAWODOWO
Istnieją dwa rodzaje egzaminów poświadczających znajomość języka w kontekście zawodowym: specjalistyczne i ukierunkowane zawodowo. Egzaminy specjalistyczne kładą duży nacisk na wiedzę fachową. Dotyczy to szczególnie słownictwa i struktur językowych. Takowe egzaminy istnieją już w przypadku zawodów medycznych i pielęgniarskich. „Egzaminy te są często bardzo wymagające pod względem merytorycznym”, mówi Michaela Perlmann-Balme, referentka ds. rozwoju egzaminów językowych w Goethe-Institut. „Potrzebni są nauczyciele, którzy rozumieją treść, a także egzaminatorzy, którzy są ekspertami w danej dziedzinie. Z tego powodu egzaminy specjalistyczne nie są tak powszechne jak egzaminy międzybranżowe dotyczące ogólnych sytuacji z życia zawodowego”, mówi Perlmann-Balme.
Są to tak zwane egzaminy ukierunkowane zawodowo. Sprawdzają język codzienny w sytuacjach zawodowych, np. przydatne zwroty, które są istotne dla wielu grup zawodowych. Egzaminy ukierunkowane zawodowo to np. DSD I PRO, telc Deutsch Beruf lub Goethe-Test PRO.
GOETHE-TEST PRO – SZYBKO I ELASTYCZNIE
Ukierunkowany zawodowo egzamin Goethe-Institut jest egzaminem komputerowym przeprowadzanym za pośrednictwem platformy edukacyjnej Moodle na komputerze, laptopie lub tablecie w centrum egzaminacyjnym Goethe-Institut. Po ok. 60 do 90 minutach – bo tyle zazwyczaj zajmuje wykonanie zadań egzaminacyjnych – wynik jest dostępny w postaci cyfrowego certyfikatu. Egzamin jest adaptacyjny i obejmuje wszystkie poziomy od A1 do C2. Oznacza to, że wszyscy uczestnicy zaczynają od zadania na poziomie średniozaawansowanym. W zależności od tego, jak rozwiążą to zadanie, kolejne zadanie jest trudniejsze lub łatwiejsze. Algorytm generuje pytania dostosowane do poziomu językowego uczestników do momentu, w którym można wiarygodnie ocenić ich biegłość językową. „Egzamin jest szybkim, niezawodnym i elastycznym narzędziem do sprawdzania umiejętności słuchania i czytania w kontekście zawodowym”, mówi Katharina Klein, referentka ds. egzaminów w Goethe-Institut. Odpowiedzi są automatycznie oceniane, a wynik jest dostępny natychmiast po zakończeniu egzaminu. Dużą zaletą egzaminu jest, że nie można go nie zdać, ponieważ test dostosowuje się do indywidualnego poziomu językowego.
Egzamin ten jest już stosowany w szkołach zawodowych za granicą, np. w Holandii. Osoby rozpoczynające naukę zawodu w różnych dziedzinach sprawdzają swoją znajomość języka niemieckiego pod koniec nauki w szkole zawodowej za pomocą egzaminu Goethe-Test PRO uzupełnionego o moduły komunikacji pisemnej i ustnej, które zawierają zadania związane z danym zawodem.
TELC DEUTSCH BERUF PO KURSIE INTEGRACYJNYM
Egzaminy językowe dla imigrantów w Niemczech są oferowane przez telc GmbH, która należy do Niemieckiego Związku Uniwersytetów Powszechnych. Integracja zawodowa imigrantów jest jednym z głównych celów firmy, dlatego telc oferuje egzaminy specjalistyczne dla zawodów pielęgniarskich i medycznych oraz egzaminy ukierunkowane zawodowo na różnych poziomach.
Egzaminy telc Deutsch Beruf są dostępne na poziomach A2+, B1+, B1-B2, B2+, B2-C1 i C1. telc Deutsch B1-B2 Beruf od dwóch lat stanowi egzamin końcowy ukierunkowanych zawodowo kursów językowych, w których uczestniczy wielu imigrantów po kursie integracyjnym. Egzaminy są skonstruowane podobnie jak Deutsch-Test für Zuwanderer A2-B1, do którego dziesiątki tysięcy imigrantów przystępuje co roku po zakończeniu kursów integracyjnych. Składają się one z części słuchanie, czytanie, pisanie, mówienie oraz części z elementami językowymi, która sprawdza słownictwo i gramatykę. Egzaminy koncentrują się na sytuacjach związanych z pracą, jak podanie o pracę, rozpatrywanie ofert, zapytania i reklamacje lub rozmowy ze współpracownikami.
DSD I PRO – EGZAMIN Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA MŁODZIEŻY
W oparciu o Deutsches Sprachdiplom I (DSD I) Centralny Wydział Szkolnictwa za Granicą (ZfA) opracował egzamin ukierunkowany zawodowo dla młodzieży powyżej 16 lat: DSD I PRO Stałej Konferencji Ministrów Kultury, Nauki i Oświaty. Egzamin skierowany jest do młodych ludzi, którzy chcą podjąć pracę w niemieckojęzycznej firmie lub rozpocząć kształcenie w systemie dualnym. Przeprowadzany jest nie tylko za granicą, ale również w Niemczech w szkołach zawodowych. Wielu młodych uchodźców i migrantów uczęszcza tam na specjalne zajęcia wyrównawcze, gdzie przygotowują się językowo do podjęcia nauki zawodu. Na koniec zajęć wyrównawczych, często jeszcze zanim podejmą decyzję o dalszej nauce, przystępują do egzaminu DSD I PRO.
Podobnie jak ogólnojęzykowy DSD I, jego ukierunkowany zawodowo wariant sprawdza cztery umiejętności: rozumienie tekstu czytanego, rozumienie ze słuchu, komunikację pisemną i ustną. „Największą różnicą w stosunku do DSD I jest treść i inne ukierunkowanie działań językowych”, mówi dr Wassilios Klein z Centralnego Wydziału Szkolnictwa za Granicą. „O ile DSD I skierowany jest do młodszej grupy docelowej, a tematy dotyczą rodziny, czasu wolnego i szkoły, o tyle zadania DSD I PRO dotyczą różnych zawodów, wyboru zawodu, przyszłości zawodowej czy praktyk”. Przykładowo po odbyciu rozmowy na swój temat w stylu rozmowy kwalifikacyjnej w części egzaminu dotyczącej komunikacji ustnej uczestnicy przedstawiają temat związany z pracą w formie wykładu, który przygotowali w domu. Prezentują np. firmę lub swój wymarzony zawód albo zdają relację z praktyk w przedsiębiorstwie.
NA DRODZE DO KSZTAŁCENIA DUALNEGO
Chociaż egzamin dostosowany jest do poziomów A2 i B1, to jednak poziomem docelowym jest B1, jak mówi Klein. „Młodzi ludzie rozpoczynają kształcenie zawodowe na poziomie B1, a w idealnym przypadku osiągają w trakcie poziom B2”. W tym celu konieczne są towarzyszące kursy języka niemieckiego. DSD I PRO, podobnie jak inne egzaminy szkolne, jest przeprowadzany raz w roku. „Często słyszymy, że uczniom udało się dostać na praktyki dzięki DSD I PRO”, mówi Wassilios Klein i dodaje, że egzamin jest uznawany przez stowarzyszenia przedsiębiorców oraz izby przemysłowo-handlowe. „Egzaminy ukierunkowane zawodowo są bardzo motywujące”, twierdzi Klein. „Młodzi ludzie widzą, że uczą się czegoś, co jest im naprawdę potrzebne, zwłaszcza 16 czy 17-latkowie, którzy dopiero mają rozpocząć praktyki zawodowe”.
Więcej informacji na stronie: https://www.goethe.de/ins/pl/pl/spr/mag/ds3.html
