Mój przedmiotowy system oceniania
Pracuję w zawodzie nauczycielskim 42 lata i przez ten czas wypracowałem swój własny system oceniania. Sprawdził się on w praktyce, gdy pracowałem w szkole podstawowej, później w gimnazjum, w szkole średniej w 3-letnim Liceum Ogólnokształcącym, a obecnie w 4-letnim Liceum Ogólnokształcącym. Chcę podzielić się moimi spostrzeżeniami. Nakłonił mnie do tego lansowany w ostatnich dwóch latach w moim powiecie bezstresowy, niecyfrowy system oceniania uczniów. Chciałbym wyrazić swoją opinię w obronie dawnego, tj. cyfrowego wyrażania ocen postępów w wiedzy uczniów.
Po pierwsze, niezależnie od poziomu kształcenia (czy to szkoła podstawowa, czy średnia) ocena cyfrowa zawiera konkretną informację zwrotną do ucznia, w jakim stopniu opanował określony zakres wymagań postawionych przez nauczyciela. Badanie informacji w postaci:
zaciera uczniowi obraz przekazu; wręcz zamazuje czytelność w jakim stopniu przyswoił on wiedzę. Dla dokładności przekazu biedny nauczyciel musi tworzyć legendę i opisywać szczegółowo każdą czynność operacyjną.
Do drugie, informacja b), c) i d) wymaga poprawiania przez ucznia wiedzy, aż do skutku pozytywnego (przypomina mi osobiście to studia wyższe – zaliczanie). Czy nauczyciel ma tyle czasu, jeśli musi realizować bieżące tematy lekcyjne (hasła programowe)?
Po trzecie, rodzice uczniów nie orientują się w takim sposobie oceniania, wręcz go nie rozumieją, bo sami zostali wyedukowani na stopniach cyfrowych. Największe ich zdziwienie następuje w chwili wystawiania propozycji ocen, czy ocen na semestr, czy koniec roku. Wtedy „biedny” nauczyciel musi przeliczyć procentowo ilość (u), (pu), (tu) i (nu) na konkretną ocenę cyfrową i uczeń jest rozczarowany niską oceną, bo słowny przekaz tego nie zapowiadał.
Po czwarte, miał to być bezstresowy sposób oceniania, ale w momencie wystawiania oceny uczniowie i ich rodzice poddani są strasznemu stresowi. Rodzice by ratować sytuację słabej oceny dziecka, natychmiast organizują korepetycje!
Powyższe argumenty skłoniły mnie do udostępnienia mojego systemu oceniania, który pomimo zmian w ówczesnym świecie i upływu czasu, jest nadal jedynym skutecznym i sprawdzonym sposobem wystawiania oceny cyfrowej uczniowi. Może czytający go nauczyciele (szczególnie młodzi, rozpoczynający pracę w tym zawodzie) z niego skorzystają.
PRZEMDIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI
Etap kształcenia – liceum ogólnokształcące w języku polskim; sporządzający: Henryk Kaźmierski
WSTĘP
Ocenianie wiedzy i umiejętności ucznia ma na celu:
Oceny są jawne i motywowane na prośbę zainteresowanych. Dokonywane są systematycznie, w różnych formach, na każdej lekcji. Ocena semestralna i roczna określają ogólny poziom wiadomości i umiejętności ucznia przewidzianych w programie nauczania na dany semestr (rok szkolny).
Przy ustalaniu stopnia bierze się pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia oraz obniża się wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe uniemożliwiające sprostowanie niektórym wymaganiom programowym.
W opracowaniu zawarto:
1. WYMAGANIA PROGRAMOWE ORAZ OGÓLNE KRYTERIA USTALANIA OCEN Z FIZYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE
Wymagania: Konieczne, Podstawowe, Rozszerzające, Dopełniające, Wykraczające
Stopnie: Dopuszczający, Dostateczny, Dobry, Bardzo dobry, Celujący
1. Stopień niedostateczny uzyskuje uczeń, który nie spełnił poziomu wymagań koniecznych:
a) nie opanował wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia;
b) nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela;
c) nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych.
2. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania konieczne.
Wymagania konieczne dotyczą zapamiętywania wiadomości. Uczeń jest w stanie zapamiętać i przypomnieć sobie treści podstawowych praw fizyki, podstawowych wielkości fizycznych, najważniejszych zjawisk fizycznych. Potrafi rozwiązywać (przy pomocy nauczyciela) proste zadania teoretyczne i praktyczne. Zdobyte wiadomości i umiejętności są niezbędne do dalszego kontynuowania nauki fizyki i przydatne w życiu codziennym.
Wymagania konieczne obejmują treści programowe:
Stopień dopuszczający uzyskuje uczeń, który:
3. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe.
Wymagania podstawowe dotyczą zrozumienia wiadomości. Uczeń potrafi przy niewielkiej pomocy nauczyciela: wyjaśnić, od czego zależą podstawowe wielkości fizyczne, takie jak np. gęstość, praca, rezystancja itp., zna jednostki tych wielkości, zna i potrafi wyjaśnić poznane prawa fizyki oraz umie je potwierdzić odpowiednimi, prostymi eksperymentami.
Wymagania podstawowe obejmują treści:
Stopień dostateczny uzyskuje uczeń, który:
4. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania rozszerzające.
Wymagania rozszerzające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych. Uczeń posługuje się wiadomościami, które są rozszerzone w stosunku do wymagań podstawowych, uczeń potrafi samodzielnie rozwiązywać typowe zadania teoretyczne i praktyczne, korzysta przy tym ze słowników, tablic i innych pomocy naukowych.
Wymagania rozszerzone obejmują treści:
Stopień dobry otrzymuje uczeń, który:
5. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania dopełniające.
Wymagania dopełniające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych. Uczeń stosuje wiadomości i umiejętności do: przeprowadzania szczegółowej analizy procesów fizycznych, projektowania doświadczeń potwierdzających prawa fizyczne, rozwiązywaniu złożonych zadań rachunkowych, np. wyprowadzanie wzorów, analiza wykresów.
Wymagania dopełniające obejmują treści:
Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:
6. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania wykraczające.
Wymagania wykraczające obejmują wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w danej klasie. Uczeń inicjuje akcje wykraczające poza ramy programowe, sporządza z własne inicjatywy materiały pomocne przy realizacji lekcji, posługuje się bogatym słownictwem fachowym, jest laureatem konkursów przedmiotowych na szczeblu wojewódzkim lub olimpiad przedmiotowych na szczeblu krajowym. Spełnienie tych wymagań, uzależnione od spełnienia wymagań dopełniających, ocenia się na stopień celujący.
Wymagania wykraczające obejmują treści:
Stopień celujący otrzymuje uczeń, który:
2. SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW O WYMAGANIACH
3. SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW.
Narzędzia sprawdzania wiedzy i umiejętności.
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia odbywa się za pomocą następujących metod:
W – waga
Sprawdzeniu podlegają umiejętności i wiedza:
1. Prace pisemne:
Sprawdziany są oceniane według następującej punktacji:
30% do 49% - dopuszczający
50% do 69%dostateczny
70% do 89%dobry
90% do 100% bardzo dobry
100% + zadanie dodatkowe celujący
Sprawdzian diagnostyczny, po przerobieniu materiału rocznego lub semestralnego oraz po powtórkach. Termin sprawdzianu ustalany wcześniej z uczniami.
2. Odpowiedź ustna:
3. Praca uczniów na lekcji.
Oceniane jest samodzielne zgłaszanie się ucznia do:
4. Praca uczniów w domu i aktywność:
Zasady poprawiania stopni:
(*) zasady ustalane w Kontakcie;
Uwagi dodatkowe:
(***)
(*) zasady ustalane w Kontrakcie
4. SPOSOBY INFORMOWANIA O OSIĄGNIĘCIACH UCZNIÓW Z FIZYKI
1. Ocena ustalona według wymaga ń programowych z fizyki spełnia funkcje:
2. Ocena jest jawna oraz motywowana w przypadkach uzasadnionych i zawsze na prośbę zainteresowanych.
3. W dzienniku opisuje każdą ocenę z fizyki zaznaczając, jakiej partii materiału lub jakiego zagadnienia ona dotyczy. Wychowawca mając dziennik w każdej chwili może udzielić stosownej informacji rodzicom.
4. Na wywiadówkach i konsultacjach rodzice lub opiekunowie są informowani o wynikach w nauce. W uzasadnionych przypadkach braki i sposoby ich uzupełnienia są omawiane indywidualnie.
5. W razie potrzeby częstszej kontroli Potępów ucznia ustala się regularne kontakty indywidualne z rodzicami oraz zapisuje oceny do zeszytu przedmiotowego.
6. Na miesiąc przed zakończeniem klasyfikacji uczeń jest informowany o ewentualnej ocenie niedostatecznej. Ocena ta może ulec zmianie w toku dalszej nauki.
7. Tydzień przed klasyfikacją semestralną lub roczną uczeń jest informowany ustnie o przewidywanej dla niego ocenie.
5. ZAKOŃCZENIE.
Przedstawiony przedmiotowy system oceniania z fizyki ma być spójny z wewnątrzszkolnym systemem oceniania. Jeżeli w którymś założeniu taki by się nie okazał, ważniejszy jest wewnątrzszkolny system oceniania. Szczegółowe przestawienie systemu oceniania z obowiązującymi przepisami.
Załącznik nr 1.
KONTRAKT NAUCZYCIEL – UCZEŃ
1. Uczeń zobowiązany jest do bycia przygotowanym na każdą lekcję tj. wymagane jest posiadanie zeszytu przedmiotowego, podręcznika, zbioru zadań oraz znajomości materiału.
2. * Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku przygotowania ’np.’ raz w semestrze bez podania przyczyny. Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed sprawdzeniem obecności. Każde kolejne ‘np.’ lub zgłoszone w trakcie lekcji jest równoważne z oceną niedostateczną.
3. * Nieprzygotowanie nie może być zgłoszone w przypadku zapowiedzianych sprawdzianów pisemnych i powtórek, z wyjątkiem szczególnych przypadków losowych.
4. Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku zadania lub zeszytu lub podręcznika lub zbioru zadań ‘bz’ raz w semestrze bez podania przyczyny. Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed sprawdzeniem obecności. Każde kolejne ‘bz’ lub zgłoszenie w trakcie lekcji jest równoważne z oceną niedostateczną. Zgłoszenie ‘bz’ nie jest równoznaczne z brakiem przygotowania.
5. Uczeń nieobecny na ostatniej lekcji nie jest zwolniony ze znajomości treści lekcji. Jedynie uczeń, który był nieobecny, przez co najmniej tydzień oraz ma usprawiedliwienie od lekarza może uzupełnić wiedzą z opuszczonych lekcji lub napisać zaległy sprawdzian w terminie ustalonym z nauczycielem.
6. Nauczyciel ma prawo do sprawdzania postępów ucznia poprzez: zapowiedziane sprawdziany (przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) z większej partii materiału, zapowiedziane sprawdziany (przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) z większej partii materiału, zapowiedziane lub niezapowiedziane kartkówki, odpowiedź ustną, zadanie domowe. Ocenie podlega również aktywność ucznia oraz prace dodatkowe np. referaty, udział w konkursach itp.
7. Uczeń ma prawo do poprawy zapowiedzianych sprawdzianów w terminie do dwóch tygodni po otrzymaniu oceny.
8. Uczeń nieobecny na sprawdzianie z przyczyn nieusprawiedliwionych jest zobowiązany do napisania sprawdzianu na najbliższej lekcji i nie ma możliwości poprawy.
9. ** Kartkówki można poprawiać na zasadach w terminie ustalonym z nauczycielem.
10. Jeżeli uczeń został przyłapany w trakcie sprawdzianu na niesamodzielnej pracy lub korzystaniu z jakichkolwiek materiałów, otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości jej poprawienia.
11. Uczeń ma prawo do próby poprawienia uzgodnionych z nauczycielem partii materiału, gdy ocena semestralna lub końcowo-roczna jest na pograniczu dwóch ocen.
12. Ocena semestralna i końcowo-roczna nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen cząstkowych.
13. Uczeń ma prawo poprawić ocenę semestralną lub końcową na ocenę wyższą niż przewidziana przez nauczyciela uczącego danego ucznia. Warunkiem uzyskania oceny wyższej jest zdanie egzaminu sprawdzającego pisemnego i ustnego przed komisją złożoną z nauczycieli uczących dane go przedmiotu. Ocena komisji jest ostateczna.
14. Uczeń, który nie posiada obuwia zastępczego (tenisówki lub trampki z białą podeszwą) nie zostanie wpuszczony do klasy i tym samym zostanie odnotowane to w dzienniku lekcyjnym jako nieobecność na danej lekcji.
* - dotyczy klas z większą liczbą godzin w tygodniu niż 1 godzina
** - dodatkowy nieobowiązkowy dla nauczyciela punkt kontaktu
*** - uczeń otrzymuje określony stopień klasyfikacyjny semestralny ( za wyjątkiem stopnia niedostatecznego), jeżeli uzyska co najmniej jeden stopień cząstkowy tej samej wysokości (lub wyższy) ze sprawdzianu i odpowiedzi ustnej.
Wysokość stopnia klasyfikacyjnego semestralnego ustala się na podstawie średniej ważonej wszystkich stopni cząstkowych uzyskanych w ciągu I semestru, przy czym:
- jeżeli uczeń uzyska średnią co najmniej x, 70 (x = 1,2,3,4,5), to otrzymuje stopień x+1;
- jeżeli uczeń uzyska średnią między x,50 a x,69, to otrzymuje stopień x lub x+1 (w zależności od przyrostu wiedzy, jaki nastąpił w ostatnich tygodniach nauki);
- jeżeli uczeń uzyska średnią między x,00 a x,49 to otrzyma stopień x;
- w przypadku, gdy uczeń nie otrzyma stopnia tej samej wysokości (lub wyższego), niż stopień określony, otrzymuje stopień o jeden niższy, niż to wynika z podstawowych ustaleń,
- stopień roczny ustala się na analogicznych zasadach jak w I semestrze – z tym, że w przypadku, gdy średnia stopni wynosi x,50 ? x, 69, o wysokości stopnia rocznego (x lub x+1) decyduje stopień uzyskany za I semestr;
- uczeń, który chciałby uzyskać wyższy stopień na koniec roku szkolnego, niż przewidywany przez nauczyciela może zwrócić się o dodatkowe sprawdzenie wiadomości z wyznaczonej partii materiału, nie później, niż na dwa tygodnie przed zakończeniem roku szkolnego; stopień końcowy ustala się zgodnie z zasadami zawartymi w PSO.
Załącznik nr 2.
REGULAMI PODNOSZENIA OCENY SEMESTRALNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ
USTALENIA KOŃCOWE