Sabina Małek - Galicka
Doradca metodyczny kształcenia specjalnego
Czym więc jest terapia zajęciowa
Terapia zajęciowa to rodzaj terapii poprzez różnego rodzaju aktywizacje. Zwykle przeprowadzana jest w grupach, a uczestnicy angażują się razem w różnego rodzaju prace, naukę lub rozrywkę. Celem jej jest przywrócenie zdolności umysłowych, poznawczych i motorycznych. W sytuacji, gdy zmiany są nieodwracalne, zajęcia te umożliwiają wytworzenie funkcji zastępczych. W niektórych przypadkach (np. osób niepełnosprawnych umysłowo uczących się podstawowych czynności dnia codziennego) można prowadzić terapię zajęciową indywidualnie. Skierowana jest do dzieci oraz osób niepełnosprawnych i ma charakter ruchowo-artystyczny.
William Rush Dunton Jr., znany jako „ojciec terapii zajęciowej”, był zdecydowanym zwolennikiem zaangażowania zawodowego i ostatecznie założył National Society for Promotion of Occupational Therapy (obecnie AOTA). Umożliwiło to większej liczbie pacjentów skorzystanie z usług terapii zajęciowej.( Terapia zajęciowa - przebieg, korzyści, rodzaje terapii - HelloZdrowie).
Jak przebiega terapia zajęciowa?
Terapia jest dostosowana do specyficznych potrzeb dziecka/ucznia. Zanim się zacznie, terapeuta zajęciowy przygląda się mocnym stronom i wyzwaniom, z jakimi zmaga się osoba. Terapeuta tworzy następnie program zajęć, nad którymi dana osoba będzie mogła pracować.
Przykłady zadań i umiejętności, na których może się skupić terapia zajęciowa:
Korzyści płynące ze stosowania terapii zajęciowej - Terapia zajęciowa składa się z ćwiczeń i działań służących budowaniu określonych umiejętności. Na przykład, jeśli dziecko ma problem z pisaniem, terapia może obejmować techniki multi sensoryczne, które pomogą w pisaniu ręcznym. Jeśli osoba biorąca udział w zajęciach ma problemy z koncentracją, terapeuta może zlecić także i ująć w planie wykonywanie ćwiczeń całego ciała, zanim usiądzie do pracy głównej. W przypadku osób niepełnosprawnych, im wcześniej rozpoczną one terapię, tym bardziej jest skuteczna. Umiejętność wykonywania podstawowych zadań może również pomóc w budowaniu poczucia własnej wartości i pewności siebie.
Istnieją trzy rodzaje terapii zajęciowej:
Arteterapia – czyli terapia zajęciowa za pomocą sztuki. Proces pomocy polega na tworzeniu obiektów artystycznych przy wsparciu i zaangażowaniu terapeuty. Uczeń kreuje wtedy obrazy, muzykę lub rzeźby i opowiada prowadzącemu o znaczeniu, jakie mają dla niego poszczególne elementy dzieła. Terapeuta wspólnie z uczestnikiem zajęć próbują odkryć nowy sens stworzonej sztuki. Dzięki temu budują się relacje między nimi, co przyczynia się do rozwinięcia potencjału niepełnosprawnej osoby. Dziecko nie musi być obdarzone talentem artystycznym, ani szczególnymi zdolnościami z tym związanymi. Ważniejszy jest sam proces i przeżywane emocje podczas tworzenia swego dzieła. Przyczynia się to do lepszego zrozumienia siebie oraz poznania przyczyn swych problemów.
Popularne formy arteterapii to:
Dzięki arteterapii uczestnicy są mniej zestresowani, podnoszą swoją samoocenę, rozwijają ekspresję siebie oraz redukują napięcie i smutek. Terapię sztuką stosuje się zarówno dla osób głęboko upośledzonych, ludzi niedostosowanych do norm społecznych, jak i do osób niepełnosprawnych ruchowo.
Ergoterapia - terapia poprzez pracę. Metodą oddziaływań jest wykonywanie różnych rodzajów pracy. Zajęcia manualne to najczęściej:
Coraz więcej badań potwierdza korzystne działanie ergoterapii. Ten rodzaj zajęć przyczynia się do zwiększenia sprawności manualnej, poprawy grafomotoryki i samooceny oraz gwarantuje poczucie sprawstwa. Dodatkowo ergoterapia uczy konkretnych umiejętności, które można później doskonalić. Dzięki tym zabiegom uczeń może wyzwolić swój potencjał i odkryć ukryte możliwości.
Estetoterapia – nauka poprzez wsłuchiwanie się w wytwory natury. Istotą są doznania natury. Dzieci/uczestnicy mając kontakt z naturą mogą spacerować po lesie, wsłuchiwać się w szum drzew, wykonywać ćwiczenia gimnastyczne i poznawać strukturę lasu oraz innej przestrzeni dostosowanej tematycznie do założeń terapeutycznych. Stopień skuteczności terapii jest zależny od nasłonecznienia, temperatury i pory roku. Każdy ma dopasowaną indywidualną ścieżkę terapeutyczną, podczas której lepiej poznaje siebie, i zdobywa nowe możliwości do pokonania swych barier. Metoda przynosi duże korzyści w przypadku depresji osób upośledzonych umysłowo.
Zajęcia relaksacyjne – czyli terapia poprzez słuchanie siebie. W obecnych zabieganych czasach nawet dzieci potrzebują odpoczynku. Zadziwiające, jak wiele osób w głębi chce odetchnąć, pobyć w ciszy i zrelaksować się. Zajęcia relaksacyjne polegają na kontroli oddechu, obniżeniu napięcia oraz rozluźnieniu spiętych mięśni. Terapeuci/specjaliści pracują nad pobudzeniem wszystkich zmysłów, jak :
Zajęcia relaksacyjne umożliwiają wsłuchanie się w siebie i zrozumienie czego naprawdę pragną. Dzięki tym zabiegom pobudzany jest układ nerwowy, który generuje napięcie związane ze stresem.
Bibliografia:
